Laat trauma sporen na in je lichaam? Kan een gebeurtenis uit het verleden zijn tentakels naar het nu uitstrekken en in het heden macht over je uitoefenen?
Het kan wel zo aanvoelen. Op momenten dat je verstijft, bevriest, dissocieert. Dan word je overvallen door een fysieke sensatie van stress en verkramping. Alsof je lichaam met je aan de haal gaat. Het idee dat indringende ervaringen op een of andere manier worden opgeslagen in je lichaam kan zo bezien logisch klinken. Trauma is dan een soort beschadiging die je in het verleden hebt opgedaan, en die maakt dat je in het heden automatisch op een beperkte manier reageert op een bepaalde trigger. Vaak in de vorm van een vlucht-, vecht- of bevriesrespons.
Opgeslagen...?
In deze manier van kijken kunnen de verschrikkelijke dingen die je hebt meegemaakt dus onderdeel worden van wie je bent. En kunnen die ervaringen uit het verleden bepalen hoe jij je in het heden voelt. Net zo lang totdat je de beschadiging geheeld hebt.
Maar ervaringen uit het verleden bestaan niet meer. Ze zijn er alleen als beelden, herinneringen, gedachten in je huidige denkwereld. Die beelden kunnen in het nu opgeroepen of geactiveerd worden dankzij de creatieve kracht van het denken. Het brein interpreteert op de automatische piloot wat er in het nu gebeurt. Daarbij grijpt het terug op conclusies die het eerder heeft getrokken. Het projecteert oude interpretaties op nieuwe situaties. Dat is een onbewust, dynamisch, creatief proces. Als een gebeurtenis in het nu als onveilig wordt geïnterpreteerd, volgt een automatische vlucht-, vecht-, of bevriesrespons.
... of in het nu gecreëerd?
De gebeurtenis uit het verleden kan zijn tentakels niet naar het heden uitstrekken. Hij heeft geen macht over je. Hij bestaat niet meer. Het is niet de gebeurtenis waar je last van hebt. Je hebt last van wat er in het heden in je denkwereld gecreëerd wordt. Dat weerhoudt je ervan om te zien dat je in het hier-en-nu veilig bent. Je hebt als het ware een dagmerrie. Je verkeert in de ban van vreselijke herinneringen. Die voelen niet aan als herinneringen, maar als realiteit. Omdat ze gepaard gaan met fysieke sensaties van stress, die het brein weer interpreteert als ‘er dreigt gevaar!’
Elke respons is menselijk
Hoe verschrikkelijk de dingen ook zijn die je hebt meegemaakt, ze zijn geen onderdeel van wie je bent. Ze zijn je overkomen, maar ze hebben je niet beschadigd. Ze kunnen alleen maar bepalen hoe je je in het heden voelt als jij ze die macht toekent. Daarmee wil ik niet zeggen dat het jou schuld is als je lijdt. Of dat je iets verkeerd doet als je lijdt. Je kiest net zo min voor je dagmerries als voor je nachtmerries.
Elke respons is menselijk. We kennen allemaal momenten waarop we het leven nemen zoals het komt. Dan reageren we met gezond verstand, wijsheid en veerkracht met wat er op ons bord ligt. En we kennen allemaal momenten waarop we ons overweldigend voelen door het leven zoals het op dat moment komt. Dan voelt wat we ervaren verkeerd, beangstigend, persoonlijk. Het lijkt dan te bepalen wie we zijn als persoon, hoe we ons gedragen en wat er in de toekomst gaat gebeuren. Dan schieten we in de illusie van controle, en vervallen we in beperkte, geconditioneerde responsen om onze gevoelens van onzekerheid te hanteren.
Verruimd bewustzijn
Het is menselijk om van tijd tot tijd in de ban te raken van de angstaanjagende creaties van het denken. Dan vernauwt ons bewustzijn zich, en dan lijden we. Dan ervaren we onszelf als kwetsbaar, behoeftig ikje. Dan zijn we geïdentificeerd met ons zelfbeeld. Met de persoon die we geloven te zijn. Afgescheiden van het geheel van het leven.
In werkelijkheid staan we nooit los van de bron. Ook niet op momenten dat we geloven van wel. Onze verkrampte emoties vertellen ons niets over wie we zijn. Of over onze toekomst. Ze vertellen ons alleen wat we daarover geloven.
Ervaringen komen en gaan. Je ware natuur komt en gaat niet. Het is je ‘zijn’. Het is wat er te ervaren is voorbij alle verhalen van ‘ik’. Het is je onvergankelijke, onveranderlijke spirituele essentie.
Je responsen herkennen
Je responsen definiëren niet wie je bent. Je hoeft niet bang te zijn voor je verkramping. Je kunt in elk moment een frisse start maken. Je kunt in elk moment iets nieuws en fris toelaten in je bewustzijn. Onrust kan plaatsmaken voor rust. Stress voor ontspanning. Angst voor vertrouwen. Onmacht voor veerkracht. Wat je ook hebt meegemaakt, meemaakt of zal meemaken. Je kunt loskomen van de identificatie met je responsen. Je kunt leren om ze te herkennen als creaties van het denken die vanzelf weer vervliegen als je er niet aan vasthoudt. Dan ontwaak je steeds sneller uit je dagmerrie. Om dan weer te kunnen ervaren dat je heel bent, en altijd heel bent geweest.
Kun je kiezen waar je aandacht naartoe gaat? Nee en ja.
Nee, want je brein geeft onbewust betekenis aan wat er in de binnenwereld opkomt of aan wat er in de buitenwereld gebeurt. Je kiest er niet voor om je aandacht te richten op die duiding en de innerlijke onrust die dat oproept.
En ja, want je kunt wel bemerken dát je aandacht is afgedwaald van het hier-en-nu naar je innerlijke onrust. En als je dat bemerkt, heb je opeens de mogelijkheid om iets anders toe te laten in je bewustzijn.
De hond van de buren
Stel dat je bang bent voor honden. Als kind ben een keer in je gezicht gebeten door de hond van de buren. Iedere keer dat je een tegemoetkomende hond moet passeren, voel je angst.
Er wordt een automatische respons getriggerd, omdat je brein een link heeft gelegd tussen ‘hond’ en ‘gevaar’. Je kiest er niet bewust voor om je aandacht te leiden naar je overtuiging dat er gevaar dreigt. Er gaat gewoon een oud programma draaien.
Die externe prikkel roept een prikkel in de binnenwereld op. Je gaat jezelf veroordelen omdat je stress voelt. Rationeel kun je immers prima beredeneren waarom je angst ongegrond is. Je weet dat dit niet de hond van de buren is. Je weet honden niet zomaar uit het niets van zich af beginnen te bijten.
Naast het ‘hond-gevaar’-programma, gaat er nog een automatisch programma draaien. Het ‘stress-ik moet van mijn stress af om weer oké te zijn’-programma. Dat programma voorziet wat je ervaart van commentaar. In je brein is de overtuiging gegroeid dat een ervaring van stress betekent dat er iets mis met je is, en dat stressvolle emoties daarom opgelost moeten worden. Het is een programma van zelfverwijt en controledrang.
Ook voor dit programma kies je niet bewust. Ook dat begint gewoon te draaien. In die zin kun je niet bepalen waar je aandacht naar toegaat.
Je emoties als wegwijzer
Het goede nieuws dat je wel kunt bemerken dát je aandacht is afgedwaald naar je stress en je behoefte om die stress te controleren. In die zin kun je dus wèl kiezen waar je aandacht naartoe gaat. Zodra je bemerkt dat hij is afgedwaald naar de oude programma’s die zijn getriggerd. Daar zit je keuzemoment. Dan kun je er opeens voor kiezen om je aandacht op iets anders te richten dan waar hij naar afgedwaald is.
Je gevoel vertelt je dat je aandacht gericht is op oude programma’s. Dan ervaar je namelijk stress, onzekerheid, angst, verwijdering, oordelen, tekortschieten, gebrek, verwijt. Deze emoties vertellen je dat je brein doet wat het gewend is om te doen. Het is automatisch oude plaatjes en overtuigingen aan het projecteren. Je stress laat je weten dat je aandacht is afgedwaald van het hier-en-nu. Hij probeert je ook te vertellen dat je niets hoeft met je emoties. Hij nodigt je uit om jezelf toe te staan om te voelen wat je voelt. Om even een stapje terug te zetten en je onrustige denken tot rust te laten komen.
Je herinneren dat je oké bent
Er is niets aan de hand. Je bent veilig, er draait alleen een oud programma dat je het gevoel geeft dat er iets mis is. Je hoeft alleen maar op te merken dat je aandacht afgedwaald is naar deze innerlijke processen. Naar de voorstellingen en voorspellingen van je brein. Zodra je het opmerkt, kan je aandacht verschuiven van je innerlijke onrust naar het hier-en-nu.
De 3 principes helpen je om bewust te worden van je vermogen om in elk moment wakker te worden uit het drama van je denken. Het zit ingebakken in je systeem. Je hoeft het alleen maar te zien.
Als je zelf de transformerende kracht van het begrip van de 3 principes hebt ervaren, kan het verlangen opkomen om dit begrip aan te reiken aan anderen. Als coach, begeleider, gesprekspartner, mens. Dat roep vaak ook vragen en onzekerheid op. Kan ik dit wel? Hoe dan? Weet ik wel genoeg? Hoe kan ik mijn nieuwe inzichten integreren in het werk dat ik nu doe?
Hoe praat je in vredesnaam over Mind zonder dat mensen je glazig aankijken? Of zonder de angst om voor wazige hippie versleten te worden? Hoe voorkom je dat je in een intellectuele discussie gezogen wordt? Hoe kom je weer uit je kramp als je tijdens het gesprek onzeker wordt?
Hoe meer je erover nadenkt, hoe ingewikkelder deze kwesties lijken te worden. Dat is nou eenmaal hoe het systeem werkt. Gelukkig leiden de principes je altijd weer naar helderheid en rust in je hoofd. Ook het antwoord op deze vragen is in de principes zelf te vinden. En dus in jezelf, want het systeem is ook in jou werkzaam!
Transformatie door inzicht
Waar het op neerkomt, is dat begrip van de 3 principes de potentie heeft om het leven van ieder mens te transformeren, ongeacht zijn of haar levensfase, persoonlijke achtergrond, labels, diagnoses en omstandigheden.
Transformatie is een gevolg van inzicht. Hoe groter je inzicht in wat het krijgen van inzichten belemmert en bevordert, hoe meer inzichten je zal krijgen. En hoe natuurlijker en makkelijker je ervaring van het leven zal veranderen. De 3 principes reiken dit begrip aan.
Nieuwe oplossingen en ideeën en verruimende perspectieven komen uit de bron van Mind, onze essentie die vormloos, onveranderlijk en oneindig is. Die essentie zien we vaak over het hoofd, omdat we in beslag worden genomen door de voorspellingen en voorstellingen van het persoonlijke denken. Dan staan we niet open voor nieuwe ervaringen, inzichten en gedachten. In alle onschuld blokkeren we als het ware de toegang tot de bron.
Wat kun je doen als gesprekspartner
Als coach, begeleider of gesprekspartner kun je geen inzichten bewerkstelligen of veroorzaken bij de ander. Je kunt de ander wijzen op de bron in hemzelf. Je kunt hem uitnodigen om die bron in zichzelf te ervaren.
Dat is alles wat je kunt doen als coach of begeleider: de ander laten ervaren hoe het is om present te zijn, om uit het denken in het nu te vallen. In jullie ontmoeting van mens tot mens.
De ander hoeft zijn eigen concepten niet in te ruilen voor jouw concepten. Je hoeft dus niet op de proppen te komen met slimme ideeën, overtuigende theorieën of welluidende concepten.
Je hoeft alleen maar zelf met een open hart en een open geest te verschijnen. Zonder persoonlijke doelen, gedachten of agenda.
That’s where the magic happens! Vanuit deze presente houding, kun je luisteren, vragen stellen, en richtingaanwijzers bieden die helpen te begrijpen hoe de 3 principes in elk moment onze ervaring van de werkelijkheid creëren.
Hoe moet je dan luisteren, welke vragen moet je dan stellen, en met welke woorden wijs je dan? Daar zijn geen technieken voor te geven. Wel handvatten.
Zelf ervaren?
Lijkt het je leuk en fijn om deze handvatten aangereikt te krijgen? Neem dan eens hiereen kijkje.